مدیرگروه طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد به مناسبت ٢۵ تیرماه روز ملی طب سنتی گفت: عرصه های طب سنتی و پزشکی رایج (مدرن) دو رویکرد متفاوت و مکمل در حفظ سلامت و درمان بیماری ها هستند که هر یک برخوردار از مزایای خاصی می باشند؛ یکی در پیشگیری و دیدگاه کل نگرانه و دیگری در پیشرفت روش ها و ابزار تشخیصی-درمانی.

دکتر علیرضا درخشان در گفتگو با وب دا، دانش طب سنتی (traditional medicine) در ایران را دارای پیشینه ای چهار هزار ساله برشمرد و افزود: طب سنتی در مفهوم کلی و بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت، مجموع دانش، مهارت‌ها و روش‌های طبی است که از فرهنگ و تجربه جوامع بومی برای حفظ سلامت و پیشگیری یا درمان بیماری‌ها استفاده می‌شود و در واقع طب سنتی ایرانی یک شاخه از طب های سنتی است که در قلمرو پارسی گسترش داشته و قدمت آن به بیش از چهار هزار سال پیش باز می گردد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: متونی همچون «هدايت المتعلمين» که قریب به هزار سال پیش تالیف شده و دانشگاه جندی‌شاپور در قرن دوم هجری شمسی، گواهی بر ریشه عمیق این طب است. طب سنتی ایرانی یا طب ایرانی، الگوهای تشخیصی و درمانی تعریف شده ای دارد و حوزه‌هایی نظیر حفظ سلامتی و اصلاح سبک زندگی، درمان های مبتنی بر غذا، استفاده درمانی از گیاهان دارویی و داروهای گیاهی، و برخی روش های دستی نظیر فصد، حجامت و استفاده درمانی از زالو شامل این سیستم می‌شوند.

دکتر درخشان، عرصه های طب سنتی و پزشکی رایج (مدرن) را دارای دو رویکرد متفاوت و مکمل در حفظ سلامت و درمان بیماری ها دانست و گفت: طب سنتی مبتنی بر دانش تجربی هزاران ساله، رویکرد فردمحور و کل نگر، توجه عمده به پیشگیری و حفظ سلامتی و استفاده از درمان‌های طبیعی مانند گیاهان دارویی است، در حالیکه پزشکی مدرن بر پایه تحقیقات وسیع، تشخیص دقیق (آزمایش و تصویرسازی) و دارو های عمدتاً شیمیایی یا جراحی‌های استاندارد شکل گرفته است و هر یک مزایای خاص خود را دارند؛ یکی در پیشگیری و دیدگاه کل نگرانه، دیگری در پیشرفت روش ها و ابزار تشخیصی-درمانی و در عین حال هیچ تضادی بین این دو وجود ندارد، بلکه «پزشکی تلفیقی» – به معنای استفاده همزمان و آگاهانه از هر دو – مسیر نوینی است که نهادهایی مانند سازمان جهانی بهداشت و NCCIH آن را ترویج می‌دهند و نشان داده‌اند که در بسیاری از شرایط مانند بیماری‌های مزمن، درد، بیماری‌های روحی و حتی مراقبت‌های خانگی بسیار موثر عمل می‌کند .

وی اضافه کرد: موفقیت در این مدل نیازمند تحقیقات علمی دقیق، هماهنگی تیم درمانی، اطلاع‌رسانی شفاف بیماران در مورد نحوه و محدودیت‌های هر روش و تدوین سیاست‌های یکپارچه از سوی وزارت بهداشت است تا ترکیب هوشمند این دو مسیر، بهترین خدمات را برای مردم فراهم کند.

این پزشک و متخصص طب ایرانی در ادامه، توصیه هایی سلامت محور را خطاب به مردم ارائه و اظهار کرد: حفظ سلامت افراد بر اساس اصول شش‌گانه حفظ‌ سلامتی در طب سنتی ایرانی که شامل؛ مدیریت تغذیه، محیط، فعالیت بدنی، خواب، حالات روحی، و پاک‌سازی بدن است تعریف می شود .

دکتر درخشان افزود: در این سیستم، بر اصلاح سبک زندگی تأکید می‌شود و بار اصلی این اصلاح به دوش خود فرد است، چراکه حفظ سلامتی عمدتا یک فرایند خودمراقبتی است. از منظر سازمان جهانی بهداشت، خودمراقبتی (self‑care) یکی از سه ضلع حفظ و ارتقای سلامت است . در طب ایرانی نیز کسب آگاهی و دانش از منابع معتبر – به‌ویژه پزشکان متخصص طب ایرانی – پیش‌نیاز ضروری برای حفظ سلامتی است، زیرا متأسفانه اطلاعات نادرست در منابع غیررسمی بی‌شمارند و می‌توانند منجر به آسیب شوند. بنابراین، نقش فرد در دو سطح حیاتی است: اول، پذیرش مسئولیت سلامت خود از طریق خودمراقبتی و دوم، دستیابی به اطلاعات صحیح و استفاده از راهنمایی پزشکان متخصص برای اجرا و تنظیم شیوه زندگی.

مدیر گروه طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد همچنین تاکید کرد: مداخلات بدون دانش و تخصص در طب ایرانی، حتی اگر با نیت خیر، می‌توانند خطرناک باشند؛ چون اغلب بدون ارزیابی دقیق و آگاهی از اثرات درمانی و تداخلات و عوارض احتمالی توصیه می‌شوند. توصیه من به علاقمندان به استفاده از خدمات طب ایرانی و مکمل این است که برای این منظور به پزشکان متخصص طب ایرانی مراجعه کنند تا ضمن بهره‌مندی از روش‌های مؤثر، ایمنی درمان و در صورت نیاز ارجاع درمانی نیز رعایت شود؛ در حال حاضر تنها مرجعی که مجاز به ارائه خدمات طب ایرانی هستند پزشکانی اند که دکتری تخصصی طب ایرانی را از دانشگاه علوم پزشکی کشور اخذ کرده اند و در مراکز درمانی دولتی (نظیر درمانگاه طب ایرانی بیمارستان امام رضا(ع)) یا موسسات خصوصی مشغول به فعالیت می باشند.